Foki szare (Halichoerus grypus), zwane także „psami morskimi”, to fascynujący i interesujący gatunek fok, często spotykany w Morzu Bałtyckim i będący gatunkiem zwierząt zagrożonym. Zwierzęta te dzięki swojemu charakterystycznemu wyglądowi i zachowaniu odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu równowagi ekosystemu Morza Bałtyckiego. Foki szare są często obwiniane przez rybaków za wyczerpywanie się zasobów rybnych i są celem wrogich ataków. Przyjrzymy się bliżej biologii, zachowaniu i znaczeniu ekologicznemu fok szarych, a także wyzwaniom, jakie stoją przed fokami, aby przetrwać w dzisiejszym świecie.
Spis treści
Największe zwierzęta Morza Bałtyckiego
Foki szare to największe zwierzęta występujące w Morzu Bałtyckim i można je łatwo rozpoznać po charakterystycznym wyglądzie. Foki te mają długi, elegancki korpus z szeroką, zaokrągloną głową i charakterystycznym nosem w kształcie litery V. Foki mają duże, wyraziste oczy i długie wąsy, które pomagają im znaleźć ofiarę w mętnych wodach. Foki szare mają również grubą warstwę tłuszczu, który pomaga im utrzymać ciepło w zimnej wodzie i zapewnia dobrą izolację przed zimnem.
Pod względem behawioralnym foki szare są znane ze swojej ciekawskiej i zabawnej natury. Zwierzęta te lubią wchodzić w interakcje ze sobą i często angażują się w zachowania społeczne, takie jak zabawa, gonienie i głośne mówienie. Foki szare są również znane ze swojej inteligencji, umiejętności rozwiązywania złożonych problemów i uczenia się.
Pomimo zabawnego zachowania foki szare są potężnymi drapieżnikami i odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu równowagi ekosystemu Morza Bałtyckiego. Zwierzęta te żerują oportunistycznie i zjadają różnorodne ofiary, w tym ryby, skorupiaki i głowonogi. Żywiąc się tymi gatunkami, foki szare pomagają kontrolować te populacje i zapobiegają dominacji jednego gatunku w ekosystemie Morza Bałtyckiego.
Rola fok szarych w ekosystemie Morza Bałtyckiego
Oprócz roli drapieżników foki szare odgrywają również ważną rolę w dystrybucji składników odżywczych. Gatunek tych zwierząt mający tendencję do oddawania kału w morzu, a ich odchody są bogatym źródłem składników odżywczych dla otaczającego ekosystemu morskiego. Pomaga to promować rozwój fitoplanktonu, który stanowi podstawę łańcucha pokarmowego w Morzu Bałtyckim.
Jednakże foki szare stoją przed szeregiem wyzwań współczesnego świata, w tym utratą siedlisk, przełowieniem i zanieczyszczeniem. Zmiany klimatyczne wpływają również na Morze Bałtyckie, powodując wzrost temperatur i zmianę prądów oceanicznych. Zmiany te mają poważny wpływ na łańcuch pokarmowy, a wiele gatunków, w tym foki szare, ma trudności z adaptacją.
Foki szare i połowy na Morzu Bałtyckim
Pomimo ich znaczenia dla ekosystemu foki szare są często zagrożone przez rybaków, którzy obwiniają je za wyczerpywanie się zasobów ryb. Tę wrogość podsyca przekonanie, że foki te zjadają duże ilości ryb, które w przeciwnym razie zostałyby złowione przez ludzi. Jednak pogląd ten nie jest do końca trafny, ponieważ foki szare zjadają jedynie niewielką część całkowitych zasobów ryb Morza Bałtyckiego. W rzeczywistości badanie przeprowadzone na Uniwersytecie w Sztokholmie wykazało, że foki szare zjadają jedynie 1–3% całkowitego stada ryb w regionie i że prawdziwą przyczyną spadku populacji ryb jest przełowienie i inna działalność człowieka.
Ponadto foki szare odgrywają ważną rolę w ekosystemie, pomagając kontrolować populacje innych gatunków, takich jak meduzy i jeżowce. Spożywając te gatunki, foki szare pomagają utrzymać delikatną równowagę ekosystemu, dbając o to, aby jeden gatunek nie stał się zbyt dominujący i nie zakłócił równowagi całego ekosystemu.
Pomimo tych ważnych korzyści foki szare nadal często stają się celem ataków rybaków, którzy stosują różne metody, aby wypędzić je z łowisk, w tym hałas, użycie łodzi, a nawet broni palnej. Na Łotwie dozwolone jest nawet zabijanie fok przy użyciu broni palnej. Taka wrogość wobec fok szarych jest szkodliwa nie tylko dla gatunku, ale także dla całego ekosystemu Morza Bałtyckiego, gdyż zakłóca równowagę ekosystemu i może prowadzić do wymierania innych gatunków.
Liczebność, rozmieszczenie przestrzenne, otłuszczenie i stan rozrodczy fok szarych w Morzu Bałtyckim nie spełniają kryterium dobrego stanu, jak pokazują dane „Tematyczna ocena różnorodności biologicznej HELCOM”.
Foki szare są objęte ochroną w regionie Morza Bałtyckiego
Aby chronić foki szare i ich siedliska, w regionie Morza Bałtyckiego wdrożono kilka środków ochronnych. Obejmują one środki mające na celu zmniejszenie zanieczyszczeń, ochronę ich lęgowisk i promowanie zrównoważonych praktyk połowowych. Ponadto kilka organizacji, w tym Światowy Fundusz na rzecz Przyrody, pracuje nad podniesieniem świadomości na temat znaczenia fok szarych i ich roli w ekosystemie.
Foka szara (Halichoerus grypus) to gatunek foki występujący w Morzu Bałtyckim. Pomimo swojego znaczenia dla ekosystemu foki szare są często obwiniane przez rybaków za wyczerpywanie się zasobów rybnych i stają się celem wrogich ataków. Badania pokazują jednak, że foki szare zjadają jedynie niewielką część całkowitego stada ryb w regionie i odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu równowagi ekosystemu poprzez kontrolowanie populacji innych gatunków. Ochrona fok szarych i całego ekosystemu jest ważna, ponieważ ich upadek może negatywnie wpłynąć na równowagę ekosystemu.
Foka szara (Halichoerus grypus) w porzuconych sieciach rybackich na Morzu Bałtyckim
Bibliografia:
- WWF „Foki szare w Morzu Bałtyckim”, dostęp: 10 lutego 2023 r., https://www.wwf.de/species/grey-seal.
- Czerwona Lista Gatunków Zagrożonych IUCN, „Halichoerus grypus”, dostęp: 10 lutego 2023 r., https://www.iucnredlist.org/
- Uniwersytet w Sztokholmie. (2016). Foki szare i połowy na Morzu Bałtyckim. Sztokholm, Szwecja.
- HELCOM Tematyczna ocena różnorodności biologicznej, 2018 r. i podstawowe wskaźniki HELCOM (http://www.helcom.fi/baltic-sea-trends/indicators)
