Palenie i pływanie pod wodą. Czy można powiedzieć, że takie połączenie jest czynnikiem ryzyka na chorobę kesonową? Większość nurków doskonale zdaje sobie sprawę, że picie alkoholu przed nurkowaniem może spowodować odwodnienie, co z kolei zwiększa ryzyko choroby dekompresyjnej (DCS), znanej również jako choroba „kesonowa”. Od początku wszystkich uczących się nurkowania uczy się, aby w dniu nurkowania nie pić alkoholu, a nawet zaleca się abstynencję przez cały urlop nurkowy. W krajach rozwiniętych gospodarczo organizatorzy wycieczek nie oferują nawet alkoholu osobom, które zarejestrowały się jako nurkowie. Przynajmniej do czasu zakończenia nurkowania. Ale co z tytoniem?
Palenie wydaje się być dla nurków znacznie mniejszym tematem tabu. Zaobserwowałem, że wielu doświadczonych nurków pali papierosa tuż przed nurkowaniem, pomiędzy nurkowaniami lub zaraz po serii nurkowań. Większość palaczy prawdopodobnie jest zaznajomiona z problemami zdrowotnymi związanymi z używaniem tytoniu, ale decyduje się na palenie pomimo wszystkich znanych zagrożeń. Jednak nurkowie, którzy palą, wydają się nie wiedzieć, jak ta aktywność wpływa na DKS.
Czy palenie zwiększa ryzyko choroby kesonowej?
W literaturze medycznej dotyczącej nurkowania można znaleźć bardzo niewiele informacji na temat używania tytoniu i mogą one dostarczyć jedynie niewielkiej ilości wiedzy na temat wpływu palenia na ryzyko rozwoju DKS. Istnieją powody, aby sądzić, że choroby związane z paleniem, takie jak rozedma płuc, miażdżyca, zwężenie naczyń krwionośnych i złogi cholesterolu, są warunkami wstępnymi poważnych obrażeń związanych z nurkowaniem, takich jak tętniczy zator gazowy lub choroba dekompresyjna. Nurek palący może również nie być świadomy zarażenia się którąkolwiek z powyższych dolegliwości. Przeszukując sieć za pomocą najpopularniejszych wyszukiwarek Google i Yahoo, znajdujemy jedynie kilka artykułów przemawiających przeciwko paleniu w połączeniu z pływaniem pod wodą z wyżej wymienionych powodów. Dotychczas nie przeprowadzono pogłębionych badań poświęconych badaniu prawidłowości palenia tytoniu i DKS.
Badanie „Nurkowanie i palenie”
Informacje zebrane przez DAN na temat wypadków, w których pływacy pod wodą cierpieli na DKS, zawierają również szczegółowe informacje na temat charakteru objawów i tego, czy ofiara była palaczem. W latach 1989-1999 zarejestrowano ponad 4000 przypadków DKS. Informacje zostały przekazane naukowcom z Duke University (USA, Karolina Północna), gdzie we współpracy z przedstawicielami DAN przeprowadzono analizę uzyskanych informacji, a wnioski z badań opublikowano w grudniowym numerze magazynu „Aviation, 2003, Medycyna kosmiczna i środowiskowa”. Twierdzą, że niezależnie od innych czynników u palaczy objawy DKS są poważniejsze niż u niepalących nurków.
DKS obejmuje kilka objawów o różnym nasileniu – począwszy od swędzenia skóry, bólu stawów, a skończywszy na drgawkach, utracie przytomności i śmierci. W artykule naukowym zatytułowanym „Palenie tytoniu a nasilenie choroby dekompresyjnej: badanie retrospektywne wśród nurków rekreacyjnych” stwierdza się, że nałogowi palacze (15 lub więcej paczkolat [jeden paczkorok oznacza, że palacz pali jedną paczkę papierosów dziennie przez roku]) są podatne na poważniejsze objawy DKS w porównaniu z mniej aktywnymi palaczami, którzy z kolei mają poważniejsze objawy w porównaniu z nurkami niepalących.
Zapaleni palacze czują różnicę
Kiedy porównano nałogowych palaczy z osobami niepalącymi, stwierdzono, że u palaczy, u których rozwinęła się DKS, ryzyko wystąpienia poważniejszych objawów było dwukrotnie większe w porównaniu z palaczami łagodnymi. Około 37% dotkniętych nałogowymi palaczami miało poważne objawy, w porównaniu z jedynie 24% niepalącymi w podobnych warunkach. Około 20% osoba niepaląca miała jedynie łagodne objawy DKS w porównaniu do palacza 14% (uwaga: u pozostałych palaczy objawy były poważniejsze).
Jednakże badanie to nie dowodzi, że palenie jest przyczyną DKS. Wyraźnie jednak pokazało, że jeśli pojawią się objawy DKS, to u palącego nurka ich nasilenie zwykle się zwiększa. Możliwą przyczyną jest zwężenie naczyń krwionośnych w płucach spowodowane paleniem.
Czy palenie wiąże się z innymi zagrożeniami?
Badając potencjalne czynniki ryzyka DKS, naukowcy najczęściej posługują się metodami statycznymi, co może również oznaczać, że palenie wpływa na czynniki, które w dalszej kolejności wpływają na przebieg choroby. Konieczne są badania potwierdzające, że palacze są bardziej narażeni na DKS. Niezbędna jest znajomość ogólnego stosunku procentowego pomiędzy nurkami palącymi i niepalącymi oraz odsetka osób, które cierpiały na DKS, jednak do kompleksowego badania nadal brakuje surowych danych.
Palacze muszą być gotowi zaakceptować ryzyko szkód dla ogólnego zdrowia spowodowanych paleniem tytoniu. Być może palaczom wydaje się, że rak, choroby płuc i serca są tak odległe, że będzie można rzucić palenie, zanim się zaczną palić. Jeśli chodzi o nurkowanie, świadomość, że palenie może wiązać się z poważniejszymi objawami DKS, jest już uzasadnionym powodem do rzucenia kolejnego papierosa.
Tłumaczenie bliższe oryginałowi z magazynu „Octopus” sierpień-wrzesień. 2008 w języku rosyjskim.
Autorem tekstu jest D. med. Dawid Buch.
Materiały oferowane do publikacji przez DAN Europe.
Przetłumaczone na język rosyjski przez Antona Czerkasowa
